“Voor de 7e oktober was ik Duitse, wereldburgeres en Jodin. Nu identificeer ik mij alleen nog als Jodin.” Een typerende uitspraak, aldus de zojuist verschenen “Gemeindebarometer – Ergebnisbericht 2024”, van de Centrale Raad van de Joden in Duitsland.
Na de wetenschappelijke peiling naar Joods gemeenteleven bij onze oosterburen van 2019 is nu een actuele, tweede peiling verschenen. Tussen medio december 2023 en eind maart 2024 namen 2574 personen (leden van Joodse gemeenten, vroegere leden en niet-leden) eraan deel. In dit artikel richten we ons specifiek op de veiligheidsgevoelens van de respondenten na de massamoord, die Hamas op Israëlische burgers en derden beging op 7 oktober 2023.
In een samenvatting meldt de gemeentebarometer dat driekwart van de respondenten zich sinds die gruwelijke 7e oktober in de eigen woonplaats “onveiliger” voelde. Dat gold met name voor de leeftijdsgroep van 16 tot 29 jaar, met maar liefst 86 procent.
Niet voor niets onderstreept ook dr. Josef Schuster, president van de Centrale Raad van Joden in Duitsland, in zijn voorwoord tot het rapport dat “het veiligheidsgevoel van veel Jodinnen en Joden sindsdien (7 oktober 2023, red.) eclatant verslechterd is” en de zorgen over het groeiende antisemitisme en de gebrekkige maatschappelijke solidariteit massief zijn toegenomen.
In de enquête konden de deelnemers in een open vraag de veranderingen in hun leven als Jodin/Jood in Duitsland beschrijven sinds die pogromdag van 7 oktober. Hieronder een thematische ordening van de respons, inclusief het aantal vermeldingen in de antwoorden:
- angst voor vijandelijkheden, aanvallen en
aanslagen (361 keer)
- gebrekkige solidariteit (237 keer)
- afzien van zichtbaarheid respectievelijk
identificering als Jodin of Jood respectievelijk
Israeli (210 keer)
- toename van antisemitisme en vijandigheid
jegens Israël (207 keer)
- versterking van de interne Joodse solidariteit
en samenhang (159 keer)
- angst om (klein)kinderen (139 keer)
- toename van angst voor islamitisch
antisemitisme (86 keer)
- algemene verslechtering van de
gemoedstoestand (eenzaamheid,
terugtrekking in privésfeer) (78 keer)
- zorg om Israël (als veilige haven) en
Israëlische familieleden (62 keer)
- angst voor de toekomst (54 keer)
- gestegen bereidheid om Duitsland te
verlaten (54 keer)
- meer solidariteit met Jodinnen en Joden
van de zijde van de maatschappij (39 keer)
- antisemitisme van links (14 keer)
- antisemitisme van rechts (11 keer).
De Joodse gemeentebarometer bevat ook een selectie van uitspraken van respondenten op de open vraag, die “beispielhaft” zijn ofwel een juist stemmingsbeeld weergeven. We citeerden er al één aan het begin van dit artikel en voegen er negen aan toe:
- “Antisemitisme is voor iedereen merkbaar toegenomen .”
- “Mijn dochter heeft haar studie aan de
universiteit afgebroken en wil daar niet meer
heengaan. Ze is bang dat iemand in het
openbaar zou kunnen herkennen dat ze
Joods is. Ze eiste van mij om onze mezoeza
weg te halen bij de huisdeur in het trappenhuis,
want wij wonen beneden en niemand mag zien
dat wij Joods zijn. Ik maak me grote zorgen om
de toekomst, niet alleen in Duitsland, maar
wereldwijd. Ook ben ik radeloos, hoe ik mijn
dochter nog kan ondersteunen en motiveren
bij haar toekomstplanning en weer actief het
publieke leven in te duiken.”
- “Buiten de gemeente voel ik mij eenzaam en niet
begrepen.”
- “Mijn leven is door angst voor de toekomst
gestempeld, hier in Duitsland en in Israël.”
- “Ik overweeg serieus naar Israël te emigreren.
De bedreigende situatie hier in Duitsland ervaar
ik als groter dan die in Israël. Het antisemitisme
hier is onverdraaglijk.”
- “Wij zijn dichter bij elkaar gekomen binnen de
gemeente. Ik ben heel blij dat onze zoon op de
Joodse school gaat en daar een sterke band
beleeft.”
- “De sterke stijging van antisemitisme verschrikt
mij ten diepste. Vandaar dat ik mij niet meer in
het openbaar als Jodin vertoon. Het grootste
deel van mijn familie werd in de Shoa vermoord,
en ik had er nooit mee gerekend dat ik mij als
Jodin in Duitsland weer moet verstoppen.”
- “Ik heb het antisemitisme van links weliswaar
gekend, overigens in zijn omvang en zijn
volle haat onderschat.”
- “Ik ben met mijn gezin verhuisd om dichter bij
mijn ouders te zijn en zodat mijn kind naar een
Joods kinderdagverblijf kan gaan. Ik ben mij
weer bewust geworden dat mijn familie geen
vaderland heeft en permanent bedreigd is.
Beschaving en democratie zijn geen
beschermend schild tegen barbaren,
ongeacht in welk land. De enige veilige plaats
is de Joodse gemeenschap.”
In een tweede bijdrage komt de verhouding van de
deelnemers aan de studie tot de staat Israël aan de
orde.
Bron: Gemeindebarometer – Ergebnisbericht 2024, Zentralrat der Juden in Deutschland, Berlijn 2024.
Klik hier om een tekst te typen.
Reactie plaatsen
Reacties