Jodenhaat in Duitsland noopt Hanna Veiler, prominent Joods studentenleider, te vertrekken…

“Ik ben soms met doodsbedreigingen op mijn mobieltje wakker geworden.” Twee jaar lang was Hanna Veiler presidente van de Joodse Studentenunie Duitsland (JSUD). Nu wil ze “om vele redenen” Duitsland achter zich laten, legt ze in een interview aan de Frankfurter Rundschau uit.

Veiler, geboren in Belarus, maar opgegroeid in Duitsland, vertegenwoordigde de Joodse studentengemeenschap bij onze oosterburen op een prominente, zeer zichtbare wijze. Nu houdt ze het vooralsnog voor gezien in Duitsland. En dat niet alleen vanwege de stembussuccessen van de AfD. Die waren in haar woorden de laatste druppel.

“Op het ogenblik kan ik mij niet voorstellen in Duitsland een gezin te stichten. Er zijn echter vele redenen waarom ik mijn toekomst niet meer hier zie. Op de eerste plaats staat de ongelooflijke, tsunami-achtige toename van het antisemitisme in Duitsland sinds de aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023. Dit antisemitisme ik aan den lijve sterk ondervonden. Ik heb het gevoel dat ik afstand van Duitsland nodig heb.”

Die ontboezeming leidde tot de vraag van de Frankfurter Rundschau of ze die persoonlijke ervaringen met Jodenhaat wilde concretiseren. Veilers respons is ronduit schokkend: “Ik ben soms met doodsbedreigingen op mijn mobieltje wakker geworden, kon geen selfies plaatsen zonder 20 antisemitische commentaren daaronder te krijgen. Ik ontving dreig- en hatelijke brieven. Zo’n jaar geleden bijvoorbeeld kreeg ik een zeer uitvoerige brief waarin gedetailleerd beschreven werd op welke wijze men mij door de schoorsteen van Auschwitz zou mogen versturen. Veel vriendschappen zijn verbroken omdat mensen, die mij dierbaar waren, na 7 oktober afstand van me namen.”

Hannah Veiler moest bovendien haar leven grondig aanpassen. “Als ik ’s avonds alleen naar huis ga, let ik er voortdurend op of ik gevolgd word, of ik in de metro word herkend. Mijn naam is niet meer te vinden bij mijn deurbel. Mijn post komt niet meer naar mijn huisadres. En ik ben geen uitzondering. Veel jonge Jodinnen en Joden berichten over hatelijke teksten en doodsbedreigingen. Dat geldt in het bijzonder voor hen, die zich openlijk hebben geuit over de actuele situatie rondom de aanval van Hamas en de reactie van Israël daarop.”

Veiler studeert in Erfurt Joods maatschappelijk werk en in Heidelberg aan de Hogeschool voor Joodse studies. Ze spreekt van een golf van Jodenhaat op Duitse campussen. Dat hadden zij en Joodse medestudenten niet voor mogelijk gehouden. Met als diep triest resultaat dat “de universiteiten in de afgelopen 18 maanden in toenemende mate plekken zijn geworden waarvoor Joodse studenten geen plaats is en waar ze geïntimideerd worden.” Zeker, zo erkent ze, slechts een klein deel van de studenten ageert antisemitisch. Juist dan blijft voor haar de vraag: “Waar zijn al die anderen, die voor vrede en solidariteit met alle mensen opkomen? Deze stemmen waren in de afgelopen anderhalf jaar veel te zacht.”

Elders zal Hannah Veiler de strijd tegen antisemitisme en voor kennis van “het levende Joodse bestaan” voortzetten en “dat kan wel degelijk ook betekenen dat ik ooit naar Duitsland terugkom”.  

Bron: interview in Frankfurter Rundschau (Theresa Stoll, 24 maart 2025) met Hanna Veiler onder de titel: Jüdische Aktivistin über Antisemitismus: “Ich bin mit Morddrohungen auf meinem Handy aufgewacht”