De aankondiging van AVROTROS dat Nederland in 2026 niet zal deelnemen aan het Eurovisie Songfestival zolang Israël wordt toegelaten door de European Broadcasting Union - EBU, heeft de nodige stof doen opwaaien. Volgens de omroep is de maat vol: de humanitaire situatie in Gaza, de schending van persvrijheid en vermeende politieke beïnvloeding rondom het festival maken deelname volgens de omroep moreel onverdedigbaar.
Lees: AVROTROS koppelt deelname Songfestival 2026 aan kernwaarden.
https://www.avrotros.nl/article/avrotros-trekt-grens-bij-songfestival-2026~1176/
Het klinkt principieel. Maar wie beter kijkt, ziet een reeks tegenstrijdigheden, risico’s en historische ironieën die het besluit allerminst vanzelfsprekend maken.
Politiek of cultuur?
Het Eurovisie Songfestival wordt officieel gepresenteerd als een apolitiek cultureel evenement: een podium voor muziek, verbinding en culturele uitwisseling. Dat het festival in de praktijk nooit vrij is geweest van geopolitiek, is bekend. Maar juist daarom is het opmerkelijk dat AVROTROS nu zelf de deur wijd openzet voor politieke criteria.
Wie bepaalt straks welke landen wel of niet de morele toets doorstaan? Nu wordt Israël expliciet genoemd, maar landen als Azerbeidzjan (systematische onderdrukking van oppositie en pers), Rusland (dat jarenlang meedeed ondanks de oorlog in Tsjetsjenië en de annexatie van de Krim) en Turkije (met massale arrestaties van journalisten) stonden jarenlang gewoon op het podium. Zelfs Wit-Rusland mocht nog meedoen tot vlak voor de Russische invasie van Oekraïne, ondanks grootschalige repressie van demonstranten.
Ook oorlogvoerende landen werden niet uitgesloten: Armenië en Azerbeidzjan stuurden delegaties terwijl hun troepen elkaar beschoten in Nagorno-Karabach. De EBU liet het gebeuren, AVROTROS trok zich niet terug. Tegen die achtergrond is het opvallend dat juist Israël de rode lijn vormt.
Een ander soort conflict
Er is bovendien een belangrijk inhoudelijk verschil dat AVROTROS volledig negeert. Rusland, Turkije of Azerbeidzjan zijn staten die hun macht uitbreiden, burgers onderdrukken of agressieve oorlogen voeren. Israël daarentegen vecht sinds zijn oprichting voor zijn bestaansrecht. Het land wordt omringd door vijanden en geconfronteerd met terreurbewegingen die openlijk oproepen tot zijn vernietiging. De oorlog in Gaza begon niet met Israëlisch geweld, maar met de massaslachting van 7 oktober 2023, waarbij Hamas duizenden burgers vermoordde en gijzelde.
Israël gelijkstellen met agressieve regimes is historisch en moreel onjuist. Juist daarom wringt het dat Israël als enige land wordt uitgesloten, terwijl andere landen die structureel oorlog voeren of de pers monddood maken ongemoeid blijven.
De vraag naar effectiviteit
Belangrijker nog: verandert dit besluit iets aan de situatie in Gaza of aan de EBU-regels? Waarschijnlijk niet. Het is vooral een symbolisch gebaar, maar wel een gebaar dat direct gevolgen heeft voor Nederlandse artiesten die hun internationale podium verliezen en voor kijkers die worden uitgesloten van deelname aan een cultureel ritueel dat miljoenen bindt.
Symboliek heeft waarde, maar moet zorgvuldig gewogen worden. De kans dat Israël zijn beleid rondom het terughalen van de gegijzelden en het uitschakelen van de islamistische terreurorganisatie Hamas wijzigt omdat Nederland afhaakt, is nihil. De kans dat het Songfestival verder polariseert, is daarentegen groot.
Het beladen verleden van AVRO
Er is bovendien een historische dimensie die de discussie extra beladen maakt. De voorloper van AVROTROS, de AVRO, heeft tijdens de Tweede Wereldoorlog een twijfelachtig verleden. Uit onderzoek en documentaires zoals Het Verraad van Hilversum blijkt dat de omroep zich destijds meegaand opstelde jegens de bezetter: Joodse medewerkers werden ontslagen nog voordat de Duitsers het eisten, amusement ging door onder Duitse controle, en zelfcensuur was de norm.
Bekijk: Het Verraad van Hilversum.
https://npo.nl/start/video/het-verraad-van-hilversum
Met die erfenis in gedachten wringt de huidige houding. Toen het ging om Joodse levens en rechtstreekse vervolging, koos de omroep voor buigen. Nu, 80 jaar later, trekt dezelfde omroep juist een harde lijn - tegen Israël, de Joodse staat, midden in een oorlog die begon met de massaslachting van 7 oktober 2023. De historische ironie is pijnlijk.
Consistentie en geloofwaardigheid
Dat publieke omroepen moreel positie innemen, is op zichzelf verdedigbaar. Maar geloofwaardigheid vereist consistentie. Als AVROTROS de lat legt bij mensenrechten, persvrijheid en propaganda, dan hoort die norm ook toegepast te worden op andere landen en conflicten. Anders is het geen principe, maar selectieve verontwaardiging.
Daarbij moet bovendien erkend worden dat Israël niet op één lijn staat met regimes als Rusland, Azerbeidzjan of Turkije. Waar die landen offensieve oorlogen voeren of hun eigen bevolking onderdrukken, verdedigt Israël zich tegen vijanden die openlijk zijn uitroeiing nastreven. Juist daarom is het zo wrang dat Israël apart wordt gezet, terwijl andere landen ongemoeid blijven.
Daarnaast mag verwacht worden dat de omroep rekenschap geeft van zijn eigen verleden: de falende morele keuzes van de jaren ’40 maken een transparante en zorgvuldige omgang met zulke besluiten des te urgenter.
Conclusie: Hypocrisie ten top
AVROTROS presenteert haar beslissing als een daad van moed en morele helderheid. Maar in werkelijkheid balanceert de omroep op de rand van hypocrisie: het festival politiseren waar het uitdrukkelijk cultureel bedoeld is, Israël isoleren terwijl andere landen ongemoeid blijven, en een verleden met wegkijken en collaboratie tegenover een heden van selectieve veroordeling.
Wie werkelijk principes wil hanteren, moet ze consequent toepassen. Tot dat moment blijft dit besluit vooral een signaalpolitiek gebaar - dat Nederland de stem van zijn artiesten en publiek kost, zonder dat het ook maar iets verandert aan de realiteit op de grond.
Bekijk ook deze bronnen:
- Netherlands will not join Eurovision if Israel participates, says broadcaster
https://www.reuters.com/business/media-telecom/netherlands-will-not-join-eurovision-if-israel-participates-says-broadcaster-2025-09-12 - Israeli embassy slams Dutch broadcaster's plan to boycott Eurovision next year
https://nltimes.nl/2025/09/12/israeli-embassy-slams-dutch-broadcasters-plan-boycott-eurovision-next-year - Netherlands joins countries set to boycott Eurovision 2026 if Israel takes part
https://www.timesofisrael.com/netherlands-joins-countries-set-to-boycott-eurovision-2026-if-israel-takes-part - At least 5 countries have said they will or could boycott Eurovision if Israel is included
https://www.jta.org/2025/09/12/culture/at-least-5-countries-have-said-they-will-or-could-boycott-eurovision-if-israel-is-included - Pressure mounting to oust: Netherlands says it will boycott Eurovision if Israel participates
https://www.ynetnews.com/culture/article/hk0ujozsxl - Ireland says it will boycott Eurovision 2026 if Israel allowed to take part
https://www.timesofisrael.com/ireland-says-it-will-boycott-eurovision-2026-if-israel-allowed-to-take-part
De naam van de auteur is bij de redactie bekend.
Reactie plaatsen
Reacties
Een goed uitgelegd bericht dit, ik ben super pro Israel. En ik erger me kapot aan het feit dat 1 omroep besluit dat als Israel mee doet dat NL niet meedoet. Wie denken ze wel dat ze zijn ? Ps ik ben ook lid van christenen voor Israel. Ik wou dat de overheid er wat aan deed, maar dat is wishfull thinking zo lijkt.