Dinsdag 28 oktober vond in de Maasstad een demonstratie tegen antisemitisme plaats. De initiatiefnemers stelden dat “het weren van Joodse bijeenkomsten en het demoniseren van Israëli’s/Joden aan universiteiten, zoals bij prof. dr. Elena Kantorowicz-Reznichenko aan de Erasmus direct moet stoppen”.  “Geen Jodenjacht op de campus!” meldde de flyer voor de demonstratie. Een gesprek met de voorzitter van de Joodse gemeenschap in Rotterdam, Chris den Hoedt.

Dames en heren, het is een eer om hier vandaag te zijn en voor u te spreken. Maar ik heb helaas geen erg mooie boodschap. De jaren 1930 keren niet alleen letterlijk terug, maar ook ideologisch en cultureel. In België, waar ik vandaan kom, kan een beroemde schrijver openlijk zeggen dat hij, ik citeer, “een scherp mes door de keel van elke Jood die hij tegenkomt wil steken” – en hij blijft ongestraft.

Teken en verspreid de petitie!Oproep aan de Europese Commissie om alle financiële steun aan universiteiten in te trekken die weigeren culturele of academische relaties aan te gaan met Israëlische universiteiten of deze verbreken.(Voor Engels scroll door)

De Joodse Gemeente Amersfoort (Nederlands Israëlitische Gemeente Amersfoort) viert in 2027 een bijzondere mijlpaal: de synagoge bestaat dan 300 jaar. Dit is een moment om te vieren, te herdenken en te investeren in de toekomst van een van de oudste Joodse gemeenschappen in Nederland. Sinds de inwijding op 8 februari 1727 is de synagoge, met uitzondering van de periode 1940-1945, onafgebroken in gebruik. Het is het vitale centrum van een Joodse gemeenschap die met respect voor oude tradities haar plek inneemt in de Nederlandse samenleving.

Veilig voelt de Joodse docent, die wij spraken, zich allerminst meer in Nederland. Niet in academisch opzicht, noch algemeen maatschappelijk. Dat zorgt voor een gevoel van vervreemding van het vaderland. En voor een oriëntatie op wellicht een ander woonland. “Misschien hebben wij als Joden onszelf ook wel een beetje in de maling genomen door te denken dat we erbij horen.” Intussen vreest deze Joodse docent met grote vreze de uitkomst van de verkiezingen voor de Tweede Kamer op woensdag 29 oktober 2025.

“Wie enig historisch besef heeft, hoort pal voor, achter en naast onze gemeenschap te staan”, zegt Kamerlid én weer kandidaat voor BBB Claudia van Zanten in interview met de website antisemitismenieuws.nl. Zij vervolgt: “Een gemeenschap die al honderden jaren deel uitmaakt van onze bevolking en volledig is geïntegreerd in onze samenleving. Wie geen sympathie (meer) heeft voor het Joodse deel van onze nationale bevolking, laat zich beïnvloeden door propaganda en haat.”

Terwijl in het Midden-Oosten eindelijk een wapenstilstand is bereikt, kondigen Nederlandse universiteiten juist nú aan hun samenwerking met Israëlische instellingen stop te zetten. De timing is niet alleen moreel wrang - zij is economisch en academisch onverstandig. Wat ooit symbool stond voor vrije wetenschap, verandert in een politiek podium waarop activisten de toon zetten en bestuurders buigen.

Tekst van de toespraak van Ralph Pais, vicevoorzitter van het Joodse Informatie- en Documentatiecentrum in België, gehouden op 5 oktober 2025 in Antwerpen tijdens de herdenking van de massaslachting, bedreven door Hamas en haar trawanten op Israëlisch grondgebied, 7 oktober 2023.

Door de eeuwen heen zien we een pijnlijk patroon: telkens wanneer antisemitisme oplaait, worden Joden gedwongen hun identiteit te verbergen, te relativeren of zelfs actief te bestrijden. Van de Hellenistische Joden die hun besnijdenis lieten herstellen om in de Griekse gymnasia te passen, tot de Marranen die in angst leefden voor de Spaanse Inquisitie. Van Heinrich Heine die zijn doop een “entrée-biljet tot de Europese cultuur” noemde, tot de Yevsektsiya - Joden die in de Sovjet-Unie hun eigen cultuur uitroeiden in naam van het communisme.

Dat 250 culturele instellingen in Nederland en België alle banden met Israëlische organisaties hebben verbroken is geen moedige en principiële keuze. Het laat zien hoe snel verontwaardiging doorschiet in groepsdenken met een simplificatie van de complexe werkelijkheid en met dogmatisme in denken. De culturele sector is vatbaar voor collectieve emoties en hangt eenvoudige vijandbeelden aan.

“Angst ist Alltag” kopt de bijdrage van Nina Schmedding in de Jüdische Allgemeine van 22 september 2025. Drie direct betrokkenen vertellen over dagelijks angst onder Jodinnen en Joden in Duitsland. Zij voelen zich alleen, volgt er veelzeggend op die kop.

Veel Spanjaarden houden de socialistische premier Pedro Sánchez voor een antisemiet. Zelf onthoudt Elías Levy Benarroch, Spanje-correspondent van de Israëlische zender KAN-Reshet Bet, zich van deze diskwalificatie. De houding van de Spaanse regering tegenover Israël noemt hij wel “zonder enige twijfel” onaanvaardbaar, “afschuwelijk”. Sinds eeuwen, sinds de inquisitie, “beleven we” weer “een ongekende golf van antisemitisme”, oordeelt Benarroch in een boeiend interview met “Mena-Watch – De onafhankelijke denktank voor het Midden-Oosten”.