“Het is gebeurd, bijgevolg kan het weer geschieden”, waarschuwde Primo Levi, overlevende van Auschwitz. Met dit citaat begint de bijdrage van Benjamin Graumann aan de Frankfurter Allgemeine (19 augustus 2025). De voorzitter van de Joodse gemeente in Frankfurt laat daar onmiddellijk op volgen: “Vandaag de dag moeten we vaststellen: het gebeurt alweer en wel in heel Europa.”
Het opinieartikel van Graumann draagt een alleszeggende titel over het dominante gevoel onder Jodinnen en Joden in vooral het westelijk deel van ons continent: “Allein in Europa”. Het essay leest aangrijpend: een hartenkreet en aanklacht ineen.
Graumann herinnert eraan dat de Shoa niet met Auschwitz begon, maar met woorden. Hij trekt gelijk de lijn door naar het heden, want deze woorden klinken allang overal. “Ze worden steeds luider, ongeremder en agressiever.” Sinds de 7e oktober 2023 (bloedbad Hamas) moeten Joden in Europa ondervinden dat antisemitisme “een hoogconjunctuur” beleeft en “Joden in toenemende mate prijs worden gegeven aan een jacht op hen”.
De auteur illustreert deze constatering met “een balans van de afgelopen weken” en noemt weerzinwekkende incidenten waarvan Joden respectievelijk Israëlische staatsburgers het slachtoffer werden. In Oostenrijk bijvoorbeeld. Daar werd een echtpaar van de camping gesmeten omdat ze Hebreeuws spraken. En in Griekenland kon een cruiseschip met Israëlische toeristen aan boord niet aanmeren vanwege gewelddadige protesten. Om nog één schandalig voorbeeld te geven: in Italië werden Israëlische toeristen uit een restaurant gejaagd.
Stel je voor, vervolgt Graumann, welke protesten er wereldwijd zouden zijn geweest als ergens de een of andere minderheid uit een vliegtuig was gezet. Hij refereert aan een recent schandaal in Spanje, waar een groep Franse Joden het toestel moest verlaten, werd ‘uitgeselecteerd’. Echter, “Europa bleef stil. Er waren en zijn geen massale protesten, geen schreeuw van verontwaardiging en geen solidariteit. En wel om een enkele, pijnlijke reden: de slachtoffers waren Joden.”
In dit vijandige publiek klimaat hebben veel Joden besloten zich zoveel mogelijk onopvallend te gedragen, vertelt insider Graumann. “En als eenzame geesten onzichtbaar en onopgemerkt in een maatschappij te leven, waarvan zij ten onrechte hoopten dat die samenleving de juiste lessen uit het verleden getrokken had.”
Op dit punt aangekomen herinnert de voorzitter van Joods Frankfurt aan een “profetie” van de Nederlands-Joodse schrijver Leon de Winter. Die voorspelde een aantal jaren geleden dat er tot 2050 geen Joden meer in Europa zouden zijn. “Ik zou hem graag weerspreken”, reageert Graumann, “maar in de toenemende mate ontbreken mij de argumenten.” De allermeeste Joden in Duitsland immers houden zich intensief met de vraag bezig of “onze kinderen nog een toekomst in Europa hebben”. Tussen haakjes: uit de Joodse gemeenschap in Nederland komt een identiek geluid.
Het schijnt, zo stelt Graumann, dat Europa onze zorgen niet wil begrijpen en “omgekeerd begrijpen wij dit Europa niet”. Ons werelddeel zou toch eigenlijk moeten weten dat “de toename van Jodenhaat onvermijdelijk gepaard gaat met de verzwakking van de democratische waarden”. Kijk naar Europese universiteiten, betoogt hij. “Hotspots voor Jodenhaters.” En hebben extreme partijen van rechts en links de wind in de zeilen en nemen anti-Joodse strafbare daden toe.
Jazeker, er is een “vermeende uitweg” uit deze antisemitische misère, geeft Graumann aan. Welke? Openlijke distantiëring van Israël. Hij heeft er één woordje voor: perfide. Zo zouden Joden hun “vrij zijn van Jodenhaat” dienen af te kopen…
Afstand nemen dus van de Joodse staat om het vege lijf te redden in Europa? Graumann weet wel beter: “In werkelijkheid openbaart de situatie in Europa duidelijk hoezeer wij Israël juist nu nodig hebben. Israël is ons beschermende dak, waaronder wij kunnen vluchten wanneer de situatie verder escaleert.”
Heel scherp ontzenuwt Graumann ondertussen de westerse mantra dat Israël niet gekritiseerd zou mogen worden. Geen land wordt zo obsessief bekritiseerd als Israël, repliceert hij. “Niet de kritiek op Israël is taboe, maar de kritiek op de Israëlkritiek.” De spijker op de kop! Alleen al dat naargeestige woord: Israëlkritiek. Weleens gehoord van “Nederlandkritiek” of “Duitslandkritiek”?!
Graumann zegt gewoon waar het op staat in Europa qua Jodenhaat. In plaats van “Koop niet bij Joden” heet het tegenwoordig “Koop niet bij de Joodse staat”. Kortom, “Israël wordt gedemoniseerd. Het schijnt dat gaandeweg alle maskers vallen. Wie daadwerkelijk ontkent dat veel te velen het woord Israël in de mond nemen en uiteindelijk toch alleen Joden bedoelen, zal Jodenhaat nooit serieus kunnen bestrijden.”
Op het eind van zijn bijdrage hekelt Graumann “een gevaarlijke dubbele moraal en huichelarij” aan Europese zijde met betrekking tot Israël. Op wie oefenen prominente lidstaten van de Europese Unie druk uit om de Gaza-oorlog te beëindigen? Op Israël! “Daarbij moet dan toch de vraag worden gesteld: hoezo wordt deze internationale druk eigenlijk niet op Hamas en de geldgevers uit Qatar en Iran uitgeoefend? (…) Deze gruwelijke oorlog zou allang voorbij zijn wanneer Hamas de wapens zou neerleggen en de gijzelaars teruggeven. Nog altijd bevinden zich 50 gijzelaars in de macht van Hamas die de Gazastrook sinds 20 jaar op wrede wijze regeert zonder dat Europese politici, kunstenaars en journalisten zich daaraan gestoord hebben.”
Die dubbele moraal bleek ook uit een actuele peiling. Bijna 75 procent van de ondervraagde Duitsers vond dat er meer externe druk op Israël moest komen. “Of Hamas, een onderdrukkende en moordende terreurorganisatie, ook onder druk moest worden gezet, werd niet eens gevraagd”, tekent Graumann aan.
De voorzitter van de Joodse gemeenschap veroordeelt de Europese druk op de Joodse staat (erkenning Palestijnse staat door Frankrijk, dreigement van Engeland hetzelfde te doen plus Duitse stopzetting wapenleveranties aan Israël) ondubbelzinnig. Het is “een dubbele fatale boodschap”. De terreur van Hamas wordt achteraf beloond én de Jodenhaat zal verder toenemen. “Wij moeten ons verbijsterd afvragen hoe Europa de waarschuwende woorden van Primo Levi zo snel kon vergeten.”
Bron: “Allein in Europa”, titel gastbijdrage van Benjamin Graumann, voorzitter van de Joodse gemeente in Frankfurt, aan de Frankfurter Allgemeine van 19 augustus 2025.
Reactie plaatsen
Reacties