Veel Spanjaarden houden de socialistische premier Pedro Sánchez voor een antisemiet. Zelf onthoudt Elías Levy Benarroch, Spanje-correspondent van de Israëlische zender KAN-Reshet Bet, zich van deze diskwalificatie. De houding van de Spaanse regering tegenover Israël noemt hij wel “zonder enige twijfel” onaanvaardbaar, “afschuwelijk”. Sinds eeuwen, sinds de inquisitie, “beleven we” weer “een ongekende golf van antisemitisme”, oordeelt Benarroch in een boeiend interview met “Mena-Watch – De onafhankelijke denktank voor het Midden-Oosten”.
Ook al wenst de journalist de Spaanse premier geen antisemiet te noemen, betekent dat geenszins dat hij Sánchez en diens regering verschoont. “Ook wanneer zij geen antisemieten zijn, provoceren en bevorderen ze het antisemitisme. Sánchez heeft ook nooit het antisemitisme in Spanje publiekelijk veroordeeld. Dit zwijgen voedt de Jodenhaat extreem: Wij beleven een golf van antisemitisme, zoals die sinds eeuwen, ik zou zeggen, sinds de inquisitie zonder precedent is.”
Interviewster Elisa Mercier, die ook al een voortreffelijk interview publiceerde met dé Duitse stem voor de gegijzelden in Gaza, Karoline Preisler, wil natuurlijk van haar collega weten waarom hij de Spaanse regeringsleider ondanks felle kritiek geen antisemiet noemt. Benarroch repliceert dat hij als journalist de feiten analyseert en het handelen van Sánchez beoordeelt vanuit strategisch en politiek perspectief. “Wat hij persoonlijk is of niet, is irrelevant.” Als soevereine staat heeft Spanje het recht naar eigen inzicht te handelen. “De vraag is, of het politiek verstandig is. Sánchez verleent onder de vlag van de Palestijnse rechten een terreurorganisatie als Hamas politieke legitimiteit.”
Daarbij komt, zo gaat Benarroch verder, dat de Spaanse regeringsleider Israël veroordeelt, maar nauwelijks een terreurorganisatie kritiseert, die een massamoord heeft begaan en mensen in gijzeling houdt. “Zo’n attitude is in zekere zin een verraad aan die waarden, die hij zogenaamd met Israël deelt. Sánchez zou zich veel sterker dienen te concentreren op de bestrijding van het islamistische radicalisme. Spanje leed jarenlang onder het terrorisme van de ETA en was slachtoffer van islamistische aanvallen, waarbij mensen stierven en gewond raakten.”
Elisa Mercier somt in het vraaggesprek een aantal ernstige antisemitische incidenten op in Spanje. Bijvoorbeeld de voortdurende ontregeling van het beroemde Spaanse wielerevenement, de Vuelta a España, door anti-Israëlische activisten vanwege de deelname van het team Israel-Premier Tech of de Israëlische speler Manor Solomon van de voetbalclub FC Villarreal die voor zijn debuut met Heinrich Himmler werd vergeleken. Wat vindt Benarroch daarvan, vraagt Mercier.
Hoewel Spanje sinds de verdrijving van de Joden in het jaar 1492 eeuwenlang nog nauwelijks Joden herbergde, is Jodenhaat deel gebleven van de Spaanse populaire cultuur en folklore, ervaart de correspondent. “Posters en poppen met antisemitische trekjes worden nog altijd op volksfeesten vertoond.” Hetzelfde geldt voor stripverhalen en televisieseries. Nare grappen en smadelijke commentaren over Joden heten daar onveranderlijk normaal. “Deze relatie tussen antisemitisme en de alledaagse cultuur is ook zichtbaar in de sport, die in Spanje enorm populair is”, constateert Benarroch.
Over de affaire-Solomon merkt de journalist op: welke relevantie heeft zijn afkomst voor het spelen voor Villarreal? “Lang voor de Gaza-oorlog diende hij in het Israëlische leger. Enerzijds is dat verplicht in Israël, anderzijds voetbalde hij hoofdzakelijk tijdens zijn diensttijd. Niemand mag op grond van zijn afkomst gediscrimineerd worden. In Spanje is het bewustzijn voor discriminatie en antisemitisme zeer gering. In dat opzicht loopt het land ver achter op de rest van Europa.”
In het vraaggesprek snijdt Elisa Mercier ook een Spaanse wet van 2015 aan. Die verleende Sefardische Joden onder bepaalde voorwaarden het Spaanse burgerschap. Toch een positief teken, houdt ze Elías Levy Benarroch voor. “Die wet was het resultaat van een lang proces”, licht deze toe. De toenmalige minister van Justitie, Alberto Ruiz-Gallardón steunde de wet en vaardigde die ten slotte uit. “Het was een genereus gebaar van genoegdoening voor de in de 15e eeuw verdreven Joden en hun nakomelingen. Dankzij deze wet hebben tienduizenden mensen het Spaanse staatsburgerschap verkregen. Echter, in Spanje heerst er een soort dualiteit: tegenover het verleden en de “dode Joden” is er erkenning en spijt, maar jegens de “Joden van nu” is de situatie heel anders.”
Hoe gaan Joden in Spanje dan om met de actuele situatie? De slotvraag van Mercier aan Benarroch. De laatste wijst op de gecompliceerde situatie en geeft daarvan een persoonlijk voorbeeld: “Als ik bijvoorbeeld reserveer in restaurants of hotels, gebruik ik niet meer mijn eerste achternaam Levy, maar die van mijn partner. In het andere geval riskeer ik in sommige gevallen afgewezen te worden en zelfs als “zionist” te worden uitgescholden. Dit begrip is als belediging normaal geworden. De demonisering van het zionisme en Israël heeft zich in de samenleving enorm verbreid.”
Zeker, zo duidt de correspondent aan, Joodse gemeentes en organisaties kritiseren deze bedreigende toestand scherp. Maar demonstraties zijn er nauwelijks. Een van de redenen daarvoor ligt in het harde gegeven dat de Joodse gemeenschap in Spanje slechts ongeveer 40.000 zielen telt, verspreid over zestien steden. “Anders dan in andere landen concentreert zij zich hier niet in een grote hoofdstad”, aldus Benarroch. “Echter, ondanks alle kritiek stelt de regering zich defensief op en zwijgt.” Zelfs bij de dood van een jonge Spaanse Jood door een aanslag bij een bushalte in Jeruzalem kwamen er nauwelijks officiële reacties en die er verschenen, waren “formalistisch”.
Daarmee herinnert de correspondent, zonder dat expliciet zelf nog eens te herhalen, aan zijn observatie: “In Spanje heerst er een soort dualiteit: tegenover het verleden en de “dode Joden” is er erkenning en spijt, maar jegens de “Joden van nu” is de situatie heel anders.”
Bron: interview op website Mena-Watch van Elisa Mercier met de Spanje-correspondent van de Israëlische zender KAN-Reshet Bet, Elías Levy Benarroch onder de titel “Wir erleben eine Welle des Antisemitismus, wie sie seit der Inquisition beispiellos ist”, 21 september 2025.
Reactie plaatsen
Reacties