“Het antisemitisme is in alarmerende mate gestegen.” Woorden van Roberto Cenati (geboren in 1952), oud-voorzitter van de Milanese afdeling van de Nationale Vereniging van Italiaanse Partizanen (ANPI). “Alleen het feit dat de senator Liliana Segre, een Shoah-overlevende, sinds 2019 vanwege herhaaldelijke antisemitische beledigingen en voortdurende doodsbedreigingen onder persoonlijke bescherming staat, maakt dat duidelijk.” Het Duitse magazine Jungle World (Moritz Pitschneider) interviewde Roberto Cenati, die in Milaan politieke wetenschap studeerde.
Men heeft zich ingebeeld dat na de Shoah “alles” overwonnen zou zijn, vervolgt Cenati. “Maar dat is niet zo. Het antisemitisme trekt intussen dwars door de politieke kampen.” Van extreemrechts naar autonome linkse centra. “Nog maar kortgeleden riep de vroegere minister-president Giuseppe Conte (sinds 2021 bij de Vijf-Sterren-Beweging, red.)) de Italiaanse Joden op zich van de staat Israël te distantiëren. Dat is onacceptabel en getuigt van onbegrip voor de empathische verhouding die Joden met Israël hebben, een staat, die sinds zijn stichting op 14 mei 1948 nooit vrede beleefd heeft en sedert 77 jaar voor zijn overleven vecht.”
De Milanees vertelt ook dat elke zaterdag in zijn stad tijdens demonstraties de leus van “een vrij Palestina van de rivier tot de zee” weerklinkt. Die oproep impliceert de vernietiging van Israël, stelt hij, “de enige democratische staat in het Midden-Oosten, waar bijna twee miljoen Arabisch-Israëlische burgers wonen, die in de Knesset door twee partijen worden vertegenwoordigd”. Voor Cenati is het evident dat Israël Hamas wel moet bestrijden: het statuut van Hamas schrijft immers de vernietiging van de staat Israël voor alsmede die van het Joodse volk.
De Joodse Italiaan acht het daarom bijzonder pijnlijk dat de propaganda van Hamas onder een aanzienlijk deel van de publieke opinie in het land succes boekt. Hij refereert daarbij ook aan het vijandige klimaat jegens Joden op de Italiaanse universiteiten. Exact daar waar een vrije academische discussie de wetenschappelijke norm behoort te zijn, is het niet mogelijk een vreedzaam debat over het Israëlisch-Palestijns conflict te voeren, luidt zijn (aan)klacht.
De redactie van deze website kan deze scherpe kritiek van Cenati uit eigen ervaring staven: om begrijpelijke redenen (persoonlijke en beroepsmatige risico’s) zegden hoogleraren uiteindelijk hun medewerking aan interviews over de voortwoekerende Jodenhaat aan Italiaanse academische instellingen tot hun oprechte spijt af…
De conclusie van Cenati is klip en klaar: “Ondanks talrijke initiatieven, die elk jaar in het kader van gedenkdagen aan de slachtoffers van de Shoah plaatsvinden, schijnt het aan politieke en historische vorming op veel plaatsen te schorten.”
En passant onderstreept Roberto Cenati bij navraag van Jungle World de aanzienlijke bijdrage van de Joodse gemeenschap aan het Italiaanse verzet (“resistenza”) tegen het eigen fascistische regime en de Duitse bezetter. “Meer dan 1000 Joden hebben actief meegewerkt aan de resistenza. Een aanzienlijk getal, wanneer men bedenkt dat er in 1943 in Italië rond 41.000 Joden leefden. Enkelen namen leidende posities in, zoals Leo Valiani, Emilio Sereni, Giulio Bolaffi, Eugenio Colorni, Umberto Terracini. Emanuele Artom en Leone Ginzburg werden in SS-gevangenissen gefolterd en vermoord.”
Dat brengt tegelijk het gesprek op de inzet van Brigata Ebraica ofwel de eenheid van rond 5000 Joodse vrijwilligers bij de bevrijding van Italië. De Brigata Ebraica opereerde onder het opperbevel van het Britse leger. Cenati beklemtoont het belang van haar militaire bijdrage onder verwijzing naar de toekenning van de gouden medaille voor militaire dapperheid door het Italiaanse parlement. De Brigata Ebraica was rechtstreeks verwikkeld in de beslissende strijd om de Duitse verdedigingslinie die dwars door het midden van Italië liep. “Alleen daar al verloor ze 50 van haar strijders en maakte de bevrijding van talrijke plaatsen in centraal Italië mogelijk”, memoreert Cenati. “Deze moedige strijders, waarvan de geschiedenis tot op heden te weinig bekend is, droegen wezenlijk ertoe bij Italië te bevrijden van het nazi-fascisme.”
Op historische gronden is de deelname van de Joodse gemeenschap in Milaan, de Unie van Joodse gemeenten in Italië (UCEI) en de Brigata Ebraica een centraal element in de jaarlijkse herdenking van de bevrijdingsdag in Italië, betoogt Roberto Cenati. “Desalniettemin worden de overlevenden van de Brigata Ebraica bij de nationale festiviteiten op 25 april, die jaarlijks in Milaan plaatsvinden, door zogenaamde pro-Palestijnse groeperingen antisemitisch beledigd en fysiek belaagd.”
In de bijdrage “Juden unerwünscht” (Joden ongewenst), eveneens in Jungle World, vult Federica Matteoni aan dat vorig jaar op 25 april in Rome en Milaan tijdens de herdenkingsplechtigheden “pro-Palestijnse activisten” handtastelijk werden tegen vertegenwoordigers van de Brigata Ebraica en hen met vuurwerk en stenen bekogelden onder boegeroep en het schreeuwen van beledigingen. Een poging tot kaping van de nationale bevrijdingsdag door anti-Israëlische linkse groeperingen, constateert Matteoni.
Voorjaar 2024 trad Roberto Cenati terug als voorzitter van de regionale sectie Milaan van ANPI omdat hij het oneens was de nationale lijn van de Vereniging van Partizanen van Italië, waartoe o.a. het motto van “de genocide in Gaza verhinderen” behoort. Wie het begrip “genocide” hanteert in samenhang met het handelen van Israël, zo commentarieert de oud-ANPI-voorzitter, “effent de weg ervoor dat men de Shoah als het verschrikkelijke schoolvoorbeeld van een genocide relativeert”. Zijn conclusie luidt derhalve: “Deze situaties te vergelijken komt neer op een omkering van daders en slachtoffers en bevordert het reeds epidemische antisemitisme in Italië.”
Bronnen voor dit artikel:
interview in Jungle World (#2025/17, Moritz Pitschneider) met Roberto Cenati, voormalig voorzitter van ANPI in Milaan, onder de titel “Die Beteiligung von Juden an der Resistenza war beträchtlich”;
artikel in hetzelfde nummer van Jungle World door Federica Matteoni onder de titel “Juden unerwünscht”.
Reactie plaatsen
Reacties